Logius kiest voor open source: bouwen aan een toekomstbestendige overheid!

De afgelopen vijf jaar heeft Logius, de digitale dienstverlener van de Nederlandse overheid, een fundamentele infrastructuurtransformatie doorgemaakt. Waar vroeger werd gewerkt met logge monolithen en lange watervaltoevoegen, is vandaag een moderne DevOps-aanpak met open source technologieën de norm.

Wat begon als een noodzakelijke moderniseringsslag, is uitgegroeid tot een strategisch fundament voor een wendbare, schaalbare en veilige digitale overheid, licht Martin Dias d'Ullois toe tijdens onze laatste OPEN for GOV sessie. 

Van waterval naar DevOps

Oorspronkelijk werkte Logius volgens het klassieke aanbestedingsmodel: applicaties werden extern ontwikkeld, met opleveringen die vaak al achterhaald waren tegen de tijd dat ze live gingen. Inzicht in voortgang en technische samenhang ontbraken, net als flexibiliteit.

De keten was te complex, de snelheid te laag. We wisten: dit moet anders.

Sindsdien maakt Logius werk van DevOps. Teams zijn verantwoordelijk voor hun eigen infrastructuur én code, en stakeholders worden actief betrokken in het prioriteren van werk. Elk kwartaal worden de doelen gezamenlijk afgestemd tijdens zogeheten ‘PI-events’ (Program Increment planning), waarna in tweewekelijkse sprints wordt geleverd.

Cloud-native en open source als uitgangspunt

De echte ommekeer kwam met de overstap naar cloud-native infrastructuur. Er werd gekozen voor:
    •    Kubernetes-clusters als standaard voor containerisatie
    •    GitLab als centraal platform voor code, CI/CD en samenwerking
    •    Open tooling voor logging, monitoring, en security
    •    Openbare repositories en documentatie, zodat kennis breed gedeeld kan worden

Deze stack is volledig intern beheerd, met een sterke focus op betrouwbaarheid, schaalbaarheid en hergebruik. Inmiddels draaien meer dan 3.000 projecten op het platform en worden er jaarlijks honderdduizenden pipelines uitgevoerd.

We hebben bewust gekozen voor open source. Niet omdat het goedkoper is, maar omdat het ons de controle geeft over onze eigen infrastructuur.

 

Organisatorische én technische verandering

De transitie was niet alleen technisch. Ook binnen de organisatie is de cultuur veranderd: openheid, kennisdeling en verantwoordelijkheid staan centraal. Architecten schrijven niet alleen blauwdrukken, maar bouwen actief mee. Teams beheren hun eigen CI/CD-omgeving, en zijn betrokken bij alles van security tot lifecycle management.

Een belangrijk aandachtspunt daarbij is capaciteitsbeheer. Waar voorheen veel resources ongebruikt bleven draaien, wordt nu gestuurd op efficiëntie: afgeven wat je niet nodig hebt, delen wat kan, en voorkomen dat ontwikkelteams ‘eilandjes’ bouwen.

Lessons learned

Wat kunnen andere publieke organisaties leren van Logius’ aanpak?
    •    Begin klein, maar zorg voor een duidelijke lange-termijnvisie
    •    Bouw iteratief, inclusief compliance en security by design
    •    Stimuleer ownership binnen DevOps-teams
    •    Gebruik open source als hefboom voor transparantie en hergebruik

Logius toont aan dat open source geen doel op zich is, maar een middel om grip te krijgen op technologie, samenwerking te verbeteren, en als publieke dienst wendbaarder te worden in een snel veranderende digitale wereld.